Skip to main content

Edukacja prawna. Cyberprzemocy mówimy NIE!

Internet może być areną wielu różnych zachowań przestępczych, jednak to omówienie dotyczy zjawiska cyberprzemocy.

Cyberprzemoc to działania, które dotykające użytkowników Internetu i środków komunikacji na odległość polegające min. na: ubliżaniu, zniesławianiu, groźbach, wyrażaniu nieprawdziwych i negatywnych opinii na temat: osób, firm, produktów, usług itp. To również: zastraszanie, prześladowanie, podszywanie się pod kogoś. Zachowania takie potocznie nazywane są: „hejtem” albo „mową nienawiści”, przy czym nie są to pojęcia identyczne.

Hejt to potocznie wszelkie  formy  obraźliwych i zwykle agresywnych wypowiedzi lub zachowań  obrażających, poniżających czy nawołujących do przemocy wobec pojedynczych osób,  grup społecznych (np. społeczności LGBT+), ale też produktów czy firm.

Mowa nienawiści to zachowania bazujące na uprzedzeniach w oparciu o cechy takie jak:

WAŻNE: W definicji sformułowanej przez Radę Europy nie ma odwołania do: płci, tożsamości płciowej czy orientacji psychoseksualnej czy wieku. 

Wiele z tych działań może mieć również związek z przestępstwem włamania do mediów społecznościowych, poczty elektronicznej, komunikatora (art. 267 kodeksu karnego).

Według badań coraz częściej cyberprzemocą dotknięte są osoby dojrzałe, równocześnie  coraz częściej to osoby dojrzałe są sprawcami „przemocy na odległość”. Jak się okazuje, młodzi ludzie szybciej nabywają wiedzę na temat: braku anonimowości w sieci, działań dozwolonych i niedozwolonych.

Odpowiedzialność karna

Z prawnego punktu widzenia cyberprzemoc może skutkować  odpowiedzialnością karną, jak i cywilną, w tym odszkodowawczą, bowiem, według prawa, są to: przestępstwa, naruszenia dóbr osobistych, a nierzadko również czyny nieuczciwej konkurencji (np. hejtowanie produktu czy usługi przez konkurencję).

Najczęściej cyberprzemoc stanowić będzie przestępstwa: znieważenia (art. 216 kodeksu karnego) albo zniesławienia (art. 212 kodeksu karnego) oraz nawoływania do nienawiści (art. 256 kodeksu karnego).

Znieważenie to obrażenie innej osoby może być z użyciem słów wulgarnych, ale nie musi. Chodzi o takie sformułowanie, które ma określoną osobę: dotknąć, upokorzyć, sprawić, żeby poczuła się źle.

Zniesławienie to pomówienie innej osoby, grupy osób lub instytucji o takie zachowanie, które może poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania.

Nawoływanie do nienawiści na tle: narodowościowym, etnicznym, rasowym, wyznaniowym albo ze względu na bezwyznaniowość. Poczynić tu należy istotną uwagę. Przepis ten nie dotyczy mowy nienawiść związanej z płcią, tożsamością płciową albo orientacja psychoseksualną i w takim przypadku ochrona karna odbywać się będzie, w zależności od sytuacji, jako znieważenie albo zniesławienie.

Wspomnieć również należy o art. 18 ustawy o radiofonii i telewizji  zgodnie, z którym przekaz nie może zawierać, w szczególności treści nawołujących do nienawiści lub przemocy lub dyskryminujących ze względu na: „(…) płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność państwową, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (…)”

Odpowiedzialność cywilna

W sytuacji, gdy dochodzi do zagrożenia albo naruszenia dóbr osobistych, zgodnie z przepisami kodeksuj cywilnego poszkodowany możne żądać:

  1. zaniechania tego działania,
  2. usunięcia skutków naruszenia np. przeproszenia albo złożenia innego oświadczenie o określonej treści i formie,
  3. zadośćuczynienia pieniężnegolub
  4. zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Jeżeli dochodzi do działań godzących w przedsiębiorcę albo jego działalność może on dodatkowo poszukiwać ochrony na zasadach określonych w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
 

Co robić?

Jeżeli jesteś ofiarą zachowania przestępczego lub widzisz albo wiesz o zachowaniach przemocowych w sieci reaguj!

  • wspieraj ofiarę,
  • zabezpiecz dowody (np. zrób zrzuty ekranu albo zdjęcie, skopiuj link, spisz nazwę użytkownika, zrób nagranie, ustal świadków),
  • zgłoś naruszenie administratorowi,
  • poszukaj porady prawnej i ustal z prawnikiem optymalny sposób działania,
  • porozmawiaj z psychologiem,
  • zadzwoń pod telefon zaufania (dla dzieci i młodzieży nr 116 111)
  • zawiadom policję o przestępstwie.

 

TELEFON ZAUFANIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

116 111

 

Joomla Gallery makes it better. Balbooa.com

Publikacja odzwierciedla opinię autora, NIW-CRSO nie jest odpowiedzialne za sposób wykorzystania zawartych w nich informacji.

Zadanie zrealizowane przez Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w ramach projektu pn: „Sprawna organizacja, sprawne działania” finansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności-Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego z Rządowego Programu Wspierania Rozwoju Organizacji Poradniczych na lata 2022-2033.  

POWRÓT